Bildung; samen bouwen aan een duurzame toekomst

Globalisering, nodigt ieder van ons uit om onze normen en waarden te her-evalueren. Wat vinden we nu ècht belangrijk als het er op aankomt? Welke waarden delen we en welke normen en waarden zijn verworden tot normen en conventies die niet meer dienend zijn in deze tijd, waar we afscheid van mogen nemen?

Wat vraagt dat van ieder van ons persoonlijk? Wie ben jij? Wat kan/wil jij brengen? Hoe wil jij leven?

Wat vraagt dat in onze communicatie? Nieuwsgierigheid naar die ander, elkaar zien. Uit het dualisme (voor-tegen) en naar het accepteren van complexiteit. [Bijvoorbeeld de illusie dat de aarde uit hokjes bestaat waarbinnen je je gang kan gaan zonder andere plekken op de aarde te beïnvloeden]. Dat vraag dialoog – vaker dan debat – en omarmen van diversiteit vanuit het besef dat we elkaar nodig hebben.

Wat vraagt dat mondiaal? Erkennen dat ons voortbestaan staat of valt met hoe we voor elkaar zorgen en samen de grote problemen oplossen. Gelijkwaardigheid (dat is dus niet gelijk zijn!); vanuit wederzijds respect gelijk verdelen van welvaart en samen verantwoordelijkheid nemen. En erkennen dat we niet de baas zijn over de natuur maar van de natuur zijn.

Hoe zit het met die term Bildung in de titel? 

Binnen mijn werk als lerarenopleider ben ik lid van een expertgroep rond Bildung. Deze is voortgekomen vanuit een initiatief om de uitval van studenten in opleidingen omlaag te brengen en hun welzijn te verbeteren. Maar het afgelopen jaar groeide het besef dat het eigenlijk gaat om wat naast inhoudelijke kennis en specifieke vaardigheden de basis van onderwijs (als je het nog die naam wil geven) zou moeten zijn om mensen de kans te geven hun talenten te ontwikkelen en hun plek te vinden in de wereld van vandaag en morgen. Een basis om de drie niveaus hierboven te kunnen ontwikkelen. Omdat ook het onderwijs rust op een paradigma dat niet meer functioneel is in deze tijd. Bildung is belangrijk als integraal onderdeel van het onderwijs van morgen.

Times are changing – From react to create

De veranderingen door de pandemie hebben in het onderwijs veel extra werkdruk tot gevolg. Als lerarenopleider ervaar ik dat ook, omzetten van lessen naar online, steeds veranderende omstandigheden, studenten die daardoor op verschillende manieren extra druk ervaren (eenzaamheid, vrije tijd en studie in een kamertje, extra werkdruk, ict perikelen), collega’s veel minder zien.

Tegelijk merk ik ook dat juist daardoor de behoefte aan realiseren wat we echt belangrijk vinden sterker wordt. En vreemd genoeg lijkt daardoor ook creativiteit steeds meer als een ballon die te lang onder water is gedrukt naar boven te willen komen. De behoefte om alles te laten vallen en gewoon met elkaar te gaan zitten om te bespreken waar we met elkaar in onderwijs naartoe willen. De veranderende samenleving, de behoefte aan antwoorden op de grote vragen waar we tegenaan lopen: behoud van onze aarde, globalisering, diversiteit/inclusie.

De tekst en afbeeldingen hieronder zijn een eerder geplaatste post, een onderdeel van mijn afronding van de opleiding Passionair begeleiden. Dit is nog steeds een visie waar ik achter sta en die nu wellicht meer herkend wordt. Daarom opnieuw geplaatst.

Samenleving en individu beïnvloeden elkaar continu wederzijds. In onze huidige maatschappij waarin afgescheidenheid nog de overhand heeft leidt dat tot een patroon van reageren …

Wanneer individuen in de samenleving in hun kracht gaan staan en verbinding zoeken kan een heel andere dynamiek ontstaan:

Photo’s by: Erik Eastman en John Cobb

Congres over hoogsensitiviteit

HOOGSENSITIVITEIT 2

Bevindingen uit de wetenschap, richtlijnen voor de praktijk.

Hier was ik 27 november, veel informatie over hoogsensitiviteit vanuit verschillende invalshoeken. Zo bemoedigend dat er 140 deelnemers zijn en in gesprekken in break-out rooms wordt gedeeld dat het “normale” mensbeeld geen recht doet aan diversiteit van mensen en de roep om vanuit diversiteit en kwaliteit te kijken in plaats van afwijkend van normaal.

De toelichting op de website van de organisatie van het congres is de moeite waard om te lezen als je nog minder bekend bent met het kenmerk hoogsensitiviteit.

https://www.sympopna.nl/congres/hoog-2020

Inclusie en ontwikkeling

Inclusie is een prachtig uitgangspunt dat steeds meer wordt genoemd en naar gekeken. Maar wat is inclusie eigenlijk? Inclusie is niet eenvoudig zeggen “Kom maar bij ons”. Hoe mooi een dergelijke uitnodiging ook is het geeft al een tweedeling; als er een ons is waar je bij kan komen bestaat er ook een niet-ons. Inclusie is niet vanuit de huidige structuren, normen en waarden degenen die daarvan afwijken helpen.

Inclusie is meer; het gaat uit van elkaar zien als heel en als gelijkwaardig. Het ontstaat door openheid, nieuwsgierigheid en samen ontdekken:

Wie ben jij?

Wie ben ik?

Hoe kunnen we samen floreren?

Geen parkjes creëren maar een gezond zichzelf in balans houdend geheel, dat in staat is zich aan te passen aan veranderende omstandigheden doordat er diversiteit is. Waarin mensen niet gelijk zijn maar wel elk even belangrijk. Waarin ieder onderdeel is van een geheel en daarbinnen de plek heeft waar hij/zij floreert en optimaal kan bijdragen aan een florerende samenleving.

Om het toe te spitsen op onderwijs: Hoe ziet onderwijs er uit waarin alle smaken van talent en interesses er mogen zijn en ruimte krijgen om zich te ontwikkelen. Welke basis is er echt nodig en op welke manieren kan ieder zich die eigen maken. Als je de analogie maakt met ecosystemen dan zie je dat net als in de natuur verschillende soorten verschillende omgevingen en verschillende voeding nodig hebben. Die analogie gaat ook op voor de ontwikkeling van mensen.

Het proces om dit in het onderwijs vorm te laten krijgen zal vergelijkbaar zijn met het proces om natuurlijke ecosystemen te laten herstellen en bestand te laten zijn tegen verandingen in het klimaat. De juiste voorwaarden scheppen, ruimte, voeding, vanuit meerdere kanten blijven kijken (op de manier als de foto’s hieronder), tijd geven om te groeien en meerdere biotopen creëren. De eerste stappen worden al gezet!

Thanks to Emma Gosset on unsplash
Photo by Ivan Bandura on Unsplash