Bildung; samen bouwen aan een duurzame toekomst

Globalisering, nodigt ieder van ons uit om onze normen en waarden te her-evalueren. Wat vinden we nu ècht belangrijk als het er op aankomt? Welke waarden delen we en welke normen en waarden zijn verworden tot normen en conventies die niet meer dienend zijn in deze tijd, waar we afscheid van mogen nemen?

Wat vraagt dat van ieder van ons persoonlijk? Wie ben jij? Wat kan/wil jij brengen? Hoe wil jij leven?

Wat vraagt dat in onze communicatie? Nieuwsgierigheid naar die ander, elkaar zien. Uit het dualisme (voor-tegen) en naar het accepteren van complexiteit. [Bijvoorbeeld de illusie dat de aarde uit hokjes bestaat waarbinnen je je gang kan gaan zonder andere plekken op de aarde te beïnvloeden]. Dat vraag dialoog – vaker dan debat – en omarmen van diversiteit vanuit het besef dat we elkaar nodig hebben.

Wat vraagt dat mondiaal? Erkennen dat ons voortbestaan staat of valt met hoe we voor elkaar zorgen en samen de grote problemen oplossen. Gelijkwaardigheid (dat is dus niet gelijk zijn!); vanuit wederzijds respect gelijk verdelen van welvaart en samen verantwoordelijkheid nemen. En erkennen dat we niet de baas zijn over de natuur maar van de natuur zijn.

Hoe zit het met die term Bildung in de titel? 

Binnen mijn werk als lerarenopleider ben ik lid van een expertgroep rond Bildung. Deze is voortgekomen vanuit een initiatief om de uitval van studenten in opleidingen omlaag te brengen en hun welzijn te verbeteren. Maar het afgelopen jaar groeide het besef dat het eigenlijk gaat om wat naast inhoudelijke kennis en specifieke vaardigheden de basis van onderwijs (als je het nog die naam wil geven) zou moeten zijn om mensen de kans te geven hun talenten te ontwikkelen en hun plek te vinden in de wereld van vandaag en morgen. Een basis om de drie niveaus hierboven te kunnen ontwikkelen. Omdat ook het onderwijs rust op een paradigma dat niet meer functioneel is in deze tijd. Bildung is belangrijk als integraal onderdeel van het onderwijs van morgen.

Times are changing – From react to create

De veranderingen door de pandemie hebben in het onderwijs veel extra werkdruk tot gevolg. Als lerarenopleider ervaar ik dat ook, omzetten van lessen naar online, steeds veranderende omstandigheden, studenten die daardoor op verschillende manieren extra druk ervaren (eenzaamheid, vrije tijd en studie in een kamertje, extra werkdruk, ict perikelen), collega’s veel minder zien.

Tegelijk merk ik ook dat juist daardoor de behoefte aan realiseren wat we echt belangrijk vinden sterker wordt. En vreemd genoeg lijkt daardoor ook creativiteit steeds meer als een ballon die te lang onder water is gedrukt naar boven te willen komen. De behoefte om alles te laten vallen en gewoon met elkaar te gaan zitten om te bespreken waar we met elkaar in onderwijs naartoe willen. De veranderende samenleving, de behoefte aan antwoorden op de grote vragen waar we tegenaan lopen: behoud van onze aarde, globalisering, diversiteit/inclusie.

De tekst en afbeeldingen hieronder zijn een eerder geplaatste post, een onderdeel van mijn afronding van de opleiding Passionair begeleiden. Dit is nog steeds een visie waar ik achter sta en die nu wellicht meer herkend wordt. Daarom opnieuw geplaatst.

Samenleving en individu beïnvloeden elkaar continu wederzijds. In onze huidige maatschappij waarin afgescheidenheid nog de overhand heeft leidt dat tot een patroon van reageren …

Wanneer individuen in de samenleving in hun kracht gaan staan en verbinding zoeken kan een heel andere dynamiek ontstaan:

Photo’s by: Erik Eastman en John Cobb

Loslaten

We zitten niet midden in een tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperk. Oude systemen werken niet meer …
– Economie gebaseerd op financieel gewin
– Onderwijs gebaseerd op een eenzijdige lat (die van het logische, rationele, analytische denken) en cijfers
– Relaties gebaseerd op economische eenheden en rollenpatronen
– Denken in hokjes en afgescheidenheid

Het oude heeft zijn functie gehad maar het is tijd om de oude systemen, overtuigingen en gewoontes los te laten. Alles mag nieuw worden opgebouwd. Dit vraagt een paradigmashift … of is ook het concept paradigma zelf niet meer van deze tijd? Tegelijk is hier een heel oude uitspraak actueel:

“The secret of change is to focus all of your energy not on fighting the old, but on building the new.” – Socrates

Wat daarvoor nodig is is loslaten. Loslaten is niet hetzelfde als het oude weggooien. Wat is loslaten?
Lees verder “Loslaten”